Người nhận hàng, chủ hàng (dưới đây gọi chung là “người nhận hàng”) khi nhận được thông tin về tuyên bố tổn thất chung (thông báo của đại lý (hoặc chủ tàu, người phân bổ tổn thất chung) về việc tàu biển bị tai nạn trên hành trình và chủ tàu đã tuyên bố tổn thất chung) cần báo ngay sự việc cho công ty bảo hiểm mà lô hàng đã được bảo hiểm (công ty bảo hiểm hàng) nếu hàng có mua bảo hiểm. Chủ tàu thường chỉ định người phân bổ tổn thất chung (general average adjuster) để người này thay mặt họ đứng ra thu xếp mọi việc liên quan đến tổn thất chung.
Trước hết, người nhận hàng cần kiểm tra xem tai nạn hàng hải đó có phải là một vụ tổn thất chung hay không – theo những”tiêu chuẩn” quy định tại Bộ luật Hàng hải Việt Nam năm 2015.
Theo thông lệ quốc tế, trước khi hàng được trả cho người nhận hàng tại cảng trả hàng (port of discharge), người nhận hàng phải ký “Cam kết đóng góp tổn thất chung” (Average Bond) và “Tờ khai trị giá hàng hóa” (Valuation Form). Công ty bảo hiểm hàng phải ký “Bảo lãnh đóng góp tổn thất chung” (Average Guarantee).
Người nhận hàng và công ty bảo hiểm hàng phải cung cấp chậm nhất là trước khi tàu chuẩn bị bắt đầu dỡ hàng những chứng từ nói trên để tàu được dỡ hàng. Nếu tàu từ bỏ hành trình, người nhận hàng sẽ phải ký “Thoả thuận không tách rời” (Non separation Agreement), nhưng thỏa thuận này thường bao gồm luôn trong bản “Cam kết đóng góp tổn thất chung” và “Bảo lãnh đóng góp tổn thất chung” mà không được lập thành một chứng từ riêng biệt.
Nếu người nhận hàng và người bảo hiểm hàng không cung cấp những chứng từ nói trên thì chủ tàu có quyền lưu giữ hàng và mọi chi phí, tổn thất phát sinh (chẳng hạn như, thời gian tàu chờ dỡ hàng) sẽ do người nhận hàng (hoặc bên có quyền lợi về hàng hóa) phải chịu. Trong nhiều trường hợp, theo luật và tập quán quốc tế, tàu không thể dỡ hàng vào kho cảng để cầm giữ hàng và giải phóng tàu vì việc dỡ hàng ra khỏi tàu sẽ dẫn đến việc chủ tàu mất quyền cầm giữ hàng. Vì vậy, người nhận hàng, công ty bảo hiểm hàng nên đọc kỹ, ký và gửi kịp thời những chứng từ nêu dưới đây cho người phân bổ tổn thất chung (hoặc chủ tàu).
1. Cam kết đóng góp tổn thất chung (Average Bond)
Bản cam kết này còn có tên gọi khác là “Lloyd’s Average Bond”. Các bản cam kết đóng góp tổn thất chung chỉ giống nhau về nội dung cơ bản, còn về câu chữ, có thể khác nhau. Dưới đây là một ví dụ.
Kính gửi: Chủ tàu/Người quản lý/Thuyền trưởng/Đại lý/Người thuê vận chuyển của tàu “Vione”; tai nạn: Nước vào hầm hàng, tàu phải ghé vào cảng Weihai (Trung Quốc) ngày 4/2/2010, cảng bốc hàng Jinzhou, Trung Quốc, cảng đến/cảng dỡ hàng (cảng trả hàng) Kwangyang, Hàn Quốc, vận đơn hoặc giấy gửi hàng (waybill) số JZWY2004, số lượng và mô tả hàng hóa 7.095,85 tấn, phân Urê (prilled urea) để rời (in bulk)
Trên cơ sở được chủ tàu trả hàng như mô tả trên đây cho chúng tôi hoặc theo lệnh của chúng tôi, sau khi tiền cước vận chuyển đã được thanh toán đầy đủ theo thoả thuận, chúng tôi đồng ý trả phần chi phí đặc biệt và/hoặc chi phí tổn thất chung và/hoặc chi phí cứu hộ mà bên có quyền lợi về hàng hoá hoặc người giao hàng (shipper) hoặc chủ hàng phải trả theo phân bổ phù hợp với các điều khoản của hợp đồng điều chỉnh việc vận chuyển hàng hoá. Nếu không có những điều khoản quy định như vậy, thì áp dụng luật và tập quán của nơi mà hành trình hàng hải chung (common maritime adventure) kết thúc.
Thỏa thuận không tách rời (Non separation Agreement):
Các bên cùng nhau thỏa thuận rằng trong trường hợp toàn bộ lô hàng hay một phần hàng được vận chuyển tới nơi đến đã định (original destination) bằng tàu biển hoặc phương tiện vận chuyển khác, thì quyền và trách nhiệm trong tổn thất chung cũng không bị ảnh hưởng do việc vận chuyển đó, như thể là hàng hóa vẫn được vận chuyển bằng tàu biển ban đầu, nhằm bảo đảm quyền lợi chính đáng của các bên có liên quan một cách tốt nhất có thể được theo qui định của pháp luật hoặc theo hợp đồng vận chuyển hàng hóa.
Cơ sở của việc đóng góp tổn thất chung đối với tài sản có liên quan là trị giá tài sản khi trả hàng tại nơi đến đã định, nhưng nếu toàn bộ lô hàng không được vận chuyển đến nơi trả hàng bằng tàu ban đầu thì tàu sẽ đóng góp tổn thất chung theo giá trị thực tế của tàu vào ngày hoàn thành việc dỡ hàng.
Chúng tôi cũng đồng ý thêm như sau:
(i) Cung cấp chi tiết trị giá hàng hóa và hóa đơn thương mại mà chúng tôi có. Nếu không có hóa đơn như vậy thì cung cấp chi tiết trị giá hàng khi bốc (load) lên tàu.
(ii) Thanh toán số tiền mà hàng hóa phải chịu phân bổ theo như xác nhận của người phân bổ tổn thất rằng số tiền đó là hợp lý, và theo đó, người giao hàng (shippers) hoặc chủ hàng phải trả.
(iii) Thỏa thuận này được áp dụng theo luật Anh. Tòa án Anh tại Luân-đôn (the High court of Justice, London) có toàn quyền tài phán đối với mọi tranh chấp phát sinh từ thỏa thuận này; và mỗi bên sẽ chỉ giải quyết mọi vấn đề tại tòa án Anh đã nêu.
Lưu ý quan trọng: Đề nghị đính kèm theo bản cam kết này một bản Hóa đơn thương mại để chứng minh trị giá hàng hóa. Nếu không có hóa đơn thì ghi trị giá hàng hóa khi bốc lên tàu (shipped value) vào cột dưới đây và nêu rõ tên loại tiền để tính trị giá hàng hoá.
Tên, địa chỉ của người bảo hiểm hàng hóa và số Hợp đồng bảo hiểm (trên thực tế, có mẫu Cam kết đóng góp tổn thất chung không có phần này).
Ngày 28/2/2010; Chữ ký của người nhận hàng …
Tên và địa chỉ đầy đủ (của người nhận hàng) …
Dưới đây là nội dung một bản “Cam kết đóng góp tổn thất chung” bằng tiếng Anh.
LLOYD’S AVERAGE BOND
To… Owner(s) of the…
Voyage and date… Port of Shipment…
Port of destination/discharge…
Bill of Lading or waybill number(s)…
In consideration of the delivery to us or to our order, on payment of the freight due, of the goods noted above we agree to pay the proper proportion of any salvage and/or general average and/or special charges which may hereafter be ascertained to be due from the goods or the shippers or owners thereof under an adjustment prepared in accordance with the provisions of the contract of affreightment governing the carriage of the goods or, failing any such provision, in accordance with the law and practice of the place where the common maritime adventure ended and which is payable in respect of the goods by the shippers or owners thereof.
We also agree to:
(i) furnish particulars of the value of the goods, supported by a copy of the commercial invoice rendered to us
or, if there is no such invoice, details of the shipped value and
ii) make a payment on account of such sum as is duly certified by the average adjusters to be due from the goods and which is payable in respect of the goods by the shippers or owners thereof.
Date… Signature of receiver of goods…
Full name and address…
BRADEN MARINE INC., Average Adjusters
410 rue St-Nicolas, Suite 530, Montreal, Quebec H2Y 2P5
Tel. (514) 842-9060 / Fax (514) 842-3540; email : general@bradenmarine.com
Quantity and description of goods
2. Tờ khai trị giá hàng hóa (Valulation Form)
Kính gửi: Chủ tàu tàu “Vione”, chuyến số…, ngày 2/2/2010, cảng bốc hàng Jinzhou, Trung Quốc, cảng đến/cảng dỡ hàng (cảng trả hàng) Kwangyang, Hàn Quốc, vận đơn hoặc giấy gửi hàng (waybill) số JZWY2004, số lượng và mô tả hàng hóa 7.095,85 tấn, phân Urê (prilled urea) để rời (in bulk); chi tiết về trị giá hàng hoá cần nêu rõ là nếu hàng có giá trị thương mại (hàng hoá trao đổi qua giao dịch thương mại – mua bán) thì sẽ kê khai trị giá theo hoá đơn bán hàng (invoice valued) và kèm theo bản hoá đơn này; nếu hàng không có giá trị thương mại (không mua bán), ví dụ như hàng là quà tặng, hàng cứu trợ… thì kê khai theo giá trị hàng hoá khi bốc lên tàu (shipped value). Chẳng hạn như, một chiếc ôtô cứu thương làm quà tặng sẽ được tính theo giá thị thường tại nơi bốc hàng (load) là 120 nghìn Đô-la Mỹ. Nếu hàng hoá có mua bảo hiểm thì kê khai: Tên và địa chỉ của người bảo hiểm hoặc người môi giới bảo hiểm, số và ngày ký hợp đồng bảo hiểm (policy/certificate), trị giá bảo hiểm (insured value). Nếu hàng hoá bị hư hỏng, mất mát khi đến cảng trả hàng (port of discharge), thì kê khai tính chất và mức độ hư hỏng, mất mát và gửi kèm theo “Tờ khai trị giá hàng hoá”, những chứng từ chứng minh cho hư hỏng, mất mát. Những văn bản này được gửi trực tiếp cho Người phân bổ tổn thất chung hoặc thông qua người bảo hiểm. Nếu chủ hàng đã trả “tiền đặt cọc tổn thất chung” (general average deposit) thì kê khai số tiền này và số giấy biên nhận đã trả tiền. Ngoài ra, nếu chủ hàng khiếu nại người bảo hiểm để đòi bồi thường hàng hoá hư hỏng, mất mát thì cũng xác nhận sự việc đó trong tờ khai này. Phần cuối là phần ký tên, ngày tháng; tên, địa chỉ đầy đủ của người nhận hàng và phần khi tên, địa chỉ, số điện thoại, fax, e-mail… của người phân bổ tổn thất chung để người nhận hàng gửi tờ khai này hoặc liên hệ khi cần thiết.
Dưới đây là nội dung một “Tờ khai trị giá hàng hóa” bằng tiếng Anh.
VALUATION FORM
To:
Owner(s) of the:
Voyage and date:
Port of shipment:
Port of destination/discharge:
Bill of lading or waybill number(s):
Particular of Value
Quantity and description of goods
A. Invoice Value
B. Shipped Value
1. If the goods are insured please state the following details (if known):-
Name and address of insurers or brokers…
Policy or certificate number and date… Insured Value…
2. If the goods arrived subject to loss or damage, please state nature and extent thereof and ensure that copies of supporting documents are forwarded either direct or through the insurers to the average adjusters named below.
3. If a general average deposit has been paid, please state:-
(a) Amount of the deposit
(b) Deposit receipt number…
(c) Whether you have made any claim on your insurers for reimbursement…
Date:… Signature:…
Full name and address:…
Notes
1. If the goods form the subject of a commercial transaction, fill in column A with the amount of the commercial invoice rendered to you, and attach a copy of this invoice hereto.
2. If there is no commercial invoice covering the goods, state the shipped value, if known to you, in column B.
3. In either case, state the currency involved.
4. The shipowners have appointed as average adjusters:
Marine Claims Office of Asia Pte Ltd, 141 Cecil Street, #04-05, Tung Ann Building,
Singapore 069541. Tel: +65 64384016 Fax: +65 62342483 Email: chris@marineclaimsoffice.com
to whom this form should be sent duly completed together with a copy of the commercial invoice.
3 . Bảo lãnh đóng góp tổn thất chung (Average Guarantee)
Lời văn của bản cam kết này được Hiệp hội những người phân bổ tổn thất chung và Hiệp hội bảo hiểm Luân Đôn (the Association of Average Adjusters and the Institute of London Underwriters) thông qua/tán thành.
Lưu ý: Bản cam kết này chỉ được chấp nhận với điều kiện không có bất kỳ sự bổ sung, gạch xóa hoặc sửa đổi nào.
Kính gửi : Chủ tàu có tên dưới đây và các bên trong hành trình có quyền lợi liên quan
Tàu:Vione, khởi hành từ:Jinzhou, Trung Quốc, Cảng đến:Kwangyang, Hàn Quốc, tai nạn hàng hải và ngày xảy ra: Nước vào hầm hàng, tàu phải ghé vào cảng Weihai ngày 4/2/2010.
Trên cơ sở của việc trả lô hàng dưới đây kịp thời cho người nhận hàng mà không thu tiền đặt cọc, chúng tôi, những người bảo hiểm ký tên dưới đây, bằng văn bản này, thay mặt cho các bên trong hành trình chung có quyền lợi liên quan, cam kết trả cho chủ tàu hoặc người phân bổ thất chung (tên công ty phân bổ tổn thất chung) mọi khoản đóng góp vào tổn thất chung và/hoặc chi phí cứu hộ và/hoặc chi phí đặc biệt mà hàng hóa kê khai dưới đây phải trả, được xác định là phân bổ phù hợp và theo đúng quy định của pháp luật.
Thỏa thuận không tách rời (Non separation Agreement): Các bên cùng nhau thỏa thuận rằng trong trường hợp toàn bộ lô hàng hay một phần hàng được vận chuyển tới nơi đến đã định (original destination) bằng tàu biển hoặc phương tiện vận chuyển khác, thì quyền và trách nhiệm trong tổn thất chung cũng không bị ảnh hưởng do việc vận chuyển đó, như thể là hàng hóa vẫn được vận chuyển bằng tàu biển ban đầu, nhằm bảo đảm quyền lợi chính đáng của các bên có liên quan một cách tốt nhất có thể được theo quy định của pháp luật hoặc theo hợp đồng vận chuyển hàng hóa.
Cơ sở của việc đóng góp tổn thất chung đối với tài sản có liên quan là trị giá tài sản khi trả hàng tại nơi đến đã định, nhưng nếu toàn bộ lô hàng không được vận chuyển đến nơi trả hàng bằng tàu ban đầu thì tàu sẽ đóng góp tổn thất chung theo giá trị thực tế của tàu vào ngày hoàn thành việc dỡ hàng.
Chúng tôi cũng cam kết thêm rằng:
(a) Thanh toán nhanh chóng khoản tiền phải đóng góp ngay khi được người phân bổ tổn thất chung xác nhận là hợp lý, phù hợp và đúng luật.
(b) Cung cấp theo yêu cầu của người phân bổ tổn thất (Average Adjuster) mọi thông tin mà chúng tôi có, liên quan đến giá trị và tình trạng của lô hàng.
Thỏa thuận này được áp dụng theo luật Anh. Tòa án Anh tại Luân-đôn (the High court of Justice, London) có toàn quyền tài phán đối với mọi tranh chấp phát sinh từ thỏa thuận này, và mỗi bên sẽ chỉ giải quyết mọi vấn đề tại tòa án Anh đã nêu.
Cảng bốc hàng: Jinzhou, cảng dỡ hàng: Kwangyang, Vận đơn số: JZWY2004, số lượng và mô tả hàng hoá: 7.095,85 tấn, phân Urê (prilled urea) để rời (in bulk), trị giá bảo hiểm (nếu biết thì kê khai), Hợp đồng bảo hiểm/Đơn bảo hiểm số (nếu biết thì kê khai), phí bảo hiểm: (nếu biết thì kê khai).
Chữ ký của người bảo hiểm:… Tên công ty bảo hiểm:… Địa chỉ:… Số điện thoại, fax, email:… Ngày:… Tên, địa chỉ đầy đủ, số điện thoại… của người phân bổ tổn thất chung.
Dưới đây là nội dung một bản “Bảo lãnh đóng góp tổn thất chung” bằng tiếng Anh.
AVERAGE GUARANTEE
NOTE: This guarantee will be accepted provided that no additions, deletions or amendments are made to it.
To: The Owners of the vessel named below and other parties to the adventure as their interests may appear.
Vessel:…
Casualty:…
In consideration of the delivery in due course of the goods specified below to the Consignees thereof without collection of a deposit, we, the undersigned insurers, hereby guarantee to pay to the shipowners or to the Average Adjusters, Mediterranean Average Adjusting Company, London, on behalf of the various parties to the adventure as their interests may appear, any contribution to General Average and/or Salvage and/or Special Charges which may hereafter be ascertained to be properly and legally due in respect of the said goods. We further agree:- (a) to make prompt payment(s) on account of such contribution as be reasonably, properly and legally due in respect of the said goods, as soon as the same may be certified by the said Average Adjusters. (b) to furnish to the said Average Adjusters at their request all information which is available to us relative to the value and condition of the said goods. This agreement shall be governed by English law and the High Court of Justice, London shall have exclusive jurisdiction over any dispute arising out of this agreement, and each party shall irrevocably submit to the jurisdiction of the English Court. NON SEPARATION AGREEMENT:- “It is agreed that in the event of the vessel’s cargo or part thereof being forwarded to original destination by other vessel(s) or conveyances, rights and liabilities in general average shall not be affected by such forwarding, it being the intention to place the parties concerned as nearly as possible in the same position in this respect as they would have been in the absence of such forwarding and with the adventure continuing by the original vessel for so long as justifiable under the law applicable or under Contract of Affreightment. The basis of contribution to general average of the property involved shall be the values on delivery at original destination ; but where none of her cargo is carried forward in the vessel she shall contribute on the basis of her actual value on the date she completes discharge of her cargo”.
Port of loading and discharge:…
B/l No., quantity & description of goods…
Insured value…
Policy/ref. No. & premium (if known)…
Signature of Insurers…Date…Name of Insurers… Address… Telephone No.:… Fax No.:… E-mail:…
This form should be completed and returned to the average adjusters who are
Mediterranean Average Adjusting Company, King William House, 2A Eastcheap, London, EC3M 1AA. Tel. No. + 44-(0)20-7929-0077. Fax No. + 44-(0)20-7929-0066. E-mail: info@medav.co.us
LS. Ngô Khắc Lễ